संघीयता कार्यन्वयन पछि भन्न थालियो सिंहदरबारको अधिकार गाउँ गाउँमा । तर यर्थाथ चाहिँ सिंहदरबारभित्रको भ्रष्टचार चाहिँ गाउँ गाउँमा पुग्न थालेको छ ।
महालेखा परीक्षक कार्यालयको तथ्यांकलाई आधार मान्ने हो भने अहिले सबैभन्दा बढी विकृती र भ्रष्टाचार कहिँ छ भने स्थानीय तहमा ।
केन्द्रले खटाएका प्रशासकीय अधिकृतलाई अनेकन नाममा लखेट्ने र निमित्त दिएर लुट्ने धन्दा अहिले स्थानीय तहमा चलिरहेको छ ।
सामान्य प्रशासनकै तथ्यांक अनुसार अहिले मुलुकभरका एक तिहाई २०४ स्थानीय तह निमित्तकै भरमा चलिरहेका छन् ।
जसमध्ये तीन उपमहानगरपालिका,१२० नगरपालिका र ८० गाउँपालिका छन् ।
निमित्तको सबैभन्दा बढी आतंक देख्न पाइन्छ प्रदेश नम्बर दुईतिर र दुर्गम हुम्ला,जुम्ला लगायतका विकट क्षेत्रमा ।
निमित्तलाई हाकिम बनाएर जनप्रतिनिधि र निमित्त हाकिमले कसरी राज्यकोषको दोहन गर्छन एउटा उदाहरण हेरौं
पर्साजिल्ला जहाँ १४ वटा स्थानीय तह छन् । त्यहाँको पर्सागढी नगरपालिकामा मेयर लोकनारायण यादव र निमित्त हाकिम भरत प्रसाद यादवको मिलेमतोमा लुट मच्चिएको छ ।

Advertisement 1

गत जेठसम्म त्यहाँ उपसचिवका रुपमा कार्यरत थिए शालिकराम ढकाल । इमानमा सतिसालझैं । आर्थिक बर्ष अन्त्य हुने र भुक्तानी बढी हुने समय पारी उनलाई त्यहाँबाट मन्त्रालयमा सरुवा गरियो । अहिले सामान्यको अत्तिरिक्त समूहमा ल्याएर थन्काइएको छ र त्यहाँको निमित्त हाकिमको जिम्मा उनै भरत यादवलाई दिइएको छ । उनी जिल्ला विकास समितिका कर्मचारी,अधिकृतस्तर सातौं ।
यो त्यही नगरपालिका हो जहाँका मेयरले नीति तथा कार्यक्रम बाचन गरे वापत ५ लाखको भुक्तानी लिए,जस्लाई महालेखाले अनियमितता भनेको छ ।
यस्तै ४५ जना जेष्ट नागरिकलाई प्रति ब्यक्ति १ सय रुपैयांको फलफूल बितरणमा ४५ सयको बिल बन्नुपर्नेमा ५ लाख रुपैयाँको बिल पेश गरियो । कोटेशन नै गुपचुप राखि बारा जिल्लाको। फर्मसँग मिलिभगत गरि बिउ बिजन, आर्गनिक मल खरिद बितरण, धारा, मोटर, हुमपाइप, बिद्यालय फर्निचर, लगायतका प्रति शिर्षकमा २०/२० लाख रुपैयाँ छुट्याइयो । यसरी गैरकानुनी भुक्तानी दिनका लागि लेखा अधिकृतले आनाकानी गरे । उनी आर्थिक बर्षको अन्त्यमा मोवाइल स्वीच अफ गरेर हिड्दा अहिले त्यहाँका मेयर र निमित्त कार्यकारीले उनको सरुवा मिलाइदिनु भन्दै महालेखा नियन्त्रकको कार्यालयलाई गुहारेका छन् । त्यहाँ लेखाका हाकिम छन्,रामकुमार कुसवाह । उनले मेयर र निमित्त कार्यकारीको भ्रष्टाचारमा साथ दिन नसक्ने बताउँदा त्यहाँबाट खेदिएको छ । संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमा कप्र हेर्नेहरुलाई हातमा लिएर त्यहाँका जनप्रतिनिधि र निमित्त हाकिमको मिलेमतोमा दरबन्दी नै नभएको ठाउँमा उनको सरुवा गरी सुशासनको पक्षमा लड्ने कर्मचारीलाई झनै अन्याय गरिएको छ ।

Advertisement 2

यस्तै अर्को विकृती हेरौं रौतहटको यमुनामाई गाउँपालिकामा । त्यहाँँ आयुर्वेदको कविराज राम श्रेष्ठ राय यादवलाई निमित्त प्रमुख प्रशाकीय अधिकृतका रुपमा खटाएका छन् । उनी स्वास्थ्य सेवाका सातौ तहका कविराज निरिक्षक हुन् । त्यहाँ जनप्रतिनिधिसँग मिलेर उनले लुट मच्चाएका छन् ।

अर्को रमिता छ रुकुुम (पश्चिम) को त्रिवेणी गाउँपालिकामा । त्यहाँको प्रमुख प्रशासकीय अधिकृतमा मन्त्रालयले शाखा अधिकृत रामप्रसाद आचार्यलाई खटाएको हो तर उनलाई त्यहाँ हाजिरै हुन दिइएन् बरु उल्टै धम्की दिइयो,हाजिर गर्न आए राम्रो नहुने भन्दै । यसरी धम्की पाएपछि उनी बाटैबाट फर्किए । अहिले त्यहाँ कृषि सेवा तर्फका प्राविधिक सहायक (प्रास) सहायक पाँचौँ तहका कर्मचारी रमेश पुनले प्रमुख प्रसाकीय अधिकृतको रूपमा काम गरिरहेका छन् ।

यस्तै,हुम्लास्थित सर्केगाड गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दीपक कुमार आचार्यले सोही गाउँपालिकाका प्राविधिक सहायक रुद्र बहादुर शाहीमाथि दुई करोड हिनामिनाको चार्ज लगाउँदै निलम्बन गरे । गत आर्थिक वर्षमा निमित्त प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हुँदा शाहीले दुई करोड बराबरको रकम अनियमितता गरेको चार्ज लगाएर उनलाई निलम्बन गरिएको छ ।
अधिकांश स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिले प्रशासकीय अधिकृतलाई हाजिरै हुन नदिने र निमित्तकै भरमा भ्रष्टाचार गर्दै आएका छन् ।
यस्लाई रोक्न सामान्य प्रशासन सचिव एकनारायण अर्यालले सक्दो प्रयास गरे पनि सामान्यमा कर्मचारी प्रशासन हेर्नैहरु निमित्त हाकिमसँग मोटो रकम बुझेर उनीहरुलाई अधिकार दिन उद्धत रहँदा एकनारायणको प्रयास सफल हुन सकेको छैन् ।

यस्तै सर्लाहीको कविलासी नगरपालिकामा विगत दुई बर्षदेखि सामान्यले प्रमुख प्रशसकीय अधिकृत खटाउन सकेको छैन् । त्यहाँ दुई बर्षदेखि नै आयुर्वेदका कविराज श्यामकिशोर रायले निमित्त चलाइरहेका छन् ।सामान्यले दुई बर्षसम्म एउटा स्थानीय तहमा प्रशासकीय अधिकृत खटाउन सक्दैन भने यो भन्दा निरिहता अरु के होला ? त्यहाँका कर्मचारीहरु प्रश्न गर्दैछन् ।