पूर्व प्रशासकहरुले नेपालमा सार्वजनिक बिदा अत्याधिक भएको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । सरकारले हिजोमात्र राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी आगामी आर्थिक बर्ष ०७९ सालका पर्व तथा सार्वजनिक बिदाको विवरण सार्वजनिक गरेको हो ।विवरण अनुसार, शनिबार बाहेक विभिन्न पर्व दिवसका अवसरमा ४३ दिन सार्वजनिक बिदा दिइने भएको छ । यो बर्ष ५२ वटा शनिवार परेका छन् । ती दिन पनि सार्वजनिक बिदा हुनेछ ।

Advertisement 1

राजपत्रको सूचना अनुसार,२० दिन विभिन्न पर्व बिदा, दुई दिन महिला कर्मचारीका लागि मात्र बिदा, एक दिन शिक्षण संस्थाका लागि विदा, चार दिन काठमाडौं उपत्यकाका लागि मात्र विभिन्न जात्रा बिदा, ६ दिन दशैं विदा पर्नेछ । यस बर्ष दशैं बिदा लम्बिएको छ । पहिले फूलपातीदेखि एकादशीको दिनसम्म मात्रै बिदा हुने गरेकोमा आउँदो वर्षदेखि द्वादशीको दिनसम्मै बिदा दिने सरकारले निर्णय गरेको हो। यसअनुसार असोज १६ देखि २१ गतेसम्म दशैँ बिदा हुने भएको छ ।आगामी बर्ष दशैंको बिदा एक दिन अरु थपिएको छ ।

यस्तै, पाँच दिन तिहार विदा दिइएको छ । कात्तिक ७ देखि १० गतेसम्म तिहार बिदा हुनेछ । सरकारले आउँदो वर्ष क्रिसमस, धान्नेपूर्णे, मोहम्मद जयन्ती, तमु र सोनाम ल्होसार र मुस्लिम समुदायको चाडमा पनि बिदा दिने निर्णय भएको छ । यस्तै तीन दिन जन्मजयन्ती बिदा दिइएको छ । जसमा बुद्ध जयन्तीका दिन सबैका लागि विदा भए पनि अरु दुइ वटा जयन्ती भने सम्बन्धित धर्मावलम्बीका लागि मात्र बिदा दिइएको छ ।

Advertisement 2

विदेशस्थित नेपाली नियगले भने सम्बन्धित मुलुकका सार्वजनिक बिदालाईसमेत ध्यानमा राखेर बढीमा १८ दिनसम्म सार्वजनिक बिदा आफैले व्यवस्थापन र समायोजन गर्न सक्ने जनाइएको छ ।

नेपाल सरकारले निर्णय गरी तोकेका सार्वजनिक बिदाका अतिरिक्त प्रदेश सरकारले आ आफ्नो प्रदेशको धर्म, संस्कृति र रितिस्थितिसमेतलार्य ध्यानमा राखेर घोषणा गरेका वर्षको बढीमा ६ दिनसम्मको सार्वजनिक बिदामा सम्बन्धित प्रदेशमा रहेका संघीय कार्यालयमा समेत सार्वजनिक बिदा गरिनेछ ।

यस्का अलवा नेपालमा सरकारी कर्मचारीले वर्षमा १२ दिन बिरामी बिदा, ३० दिन घर बिदा, १२ दिन भैपरि तथा पर्व बिदाको सुविधा पाउँछन् ।
यस्का अलवा जागिर अवधिमा उनीहरुले तीन वर्ष अध्ययन बिदा तथा थप तीन वर्ष असाधारण बिदा समेत पाउनेछन् ।यद्यपि यो बिदा सबै कर्मचारीले उपयोग गर्दैनन् ।

यसैगरी महिला कर्मचारीका हकमा ९८ दिन प्रसूति बिदा तथा उसका पतिलाई समेत १५ दिन सुत्केरी बिदाको सुविधा दिइएको हुन्छ । यसबाहेक एक वर्षमा ५२ दिन शनिबार र करिब १५ दिन सार्वजनिक बिदाको सुविधा उनीहरूले पाएका हुन्छन् ।

गृह मन्त्रालयले सार्वजनिक विदासँगै पर्व एवम सट्टा विदा तथा कार्यालय समय पनि निर्धारण गरेको छ । मन्त्रालयले आगामी वर्षमा बैशाखदेखि कात्तीक १५ सम्म माघ १६ देखि चैत मसान्तसम्म कार्यालय समय विहान १० बजेदेखि साँझ ५ बजेसम्म तथा कात्तिक १६ गतेदेखि माघ १५ गतेसम्म बिहान १० बजेदेखि अपरान्ह ४ बजेसम्म कार्यालय हाजिर हुने र छुट्ने समय तोकेको छ । शुक्रबारेको दिन भने बिहान १० बजेदेखि दिउसो ३ बजेसम्म कार्यालय समय तोकिएको छ ।

पूर्व मुख्य सचिव विमल कोइरालाले अन्य देशका तुलनामा नेपालमा सार्वजनिक बिदा अत्याधिक भएको र त्यसलाई सुधार्नु पर्ने सुझाव दिएका छन् । विदेशका कतिपय मुलुकमा दुई दिन सार्वजनिक बिदा दिइन्छ बाँकी ५ दिन पूरा समय काम गराइन्छ । हामी कहाँ सार्वजनिक बिदा अत्याधिक भयो ।
यस्तै पूर्व सचिव पुण्य प्रसाद न्यौपानेले पनि नेपालमा जति सार्वजनिक बिदा अन्यन्त्र कतै नहुने भएको कारण चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । नेपाल सांष्कृतिक र जातीय विविधता भएको मुलक हो । तर हरेक जातजाती र धर्म संष्कृतिमा बिदा माथि बिदा थप्दै जाँदा कर्मचारीले त सुविधापाउनलान सर्वसाधरण अर्थात जनता आफ्नो सेवा सुविधाबाट बञ्चित हुने भए ।

दक्षिण एसियामै नेपालका कर्मचारीहरुको तलब सुविधा कम भए पनि सार्वजनिक विदा भने अत्याधिक उपयोग गर्ने मुलुकमा पर्दछ ।