हरेक बर्ष जब बजेट आउने बेला हुन्छ तब सरकारी कर्मचारीहरु तलबभत्ता बढाउनु पर्ने माग राख्दै आएका छन् । अहिले पनि कर्मचारीहरुले संघीयमामिला तथा सामान्य प्रशासन,अर्थमन्त्रीदेखि प्रधानमन्त्रीसम्मलाई भेटेर ज्ञापन पत्र दिने र तलब, भत्ता बढाउन तिब्र लबिग गरिरहेका छन् ।
पछिल्लो ३ वर्षदेखि कर्मचारीको तलब नबढेका कारण यो बर्षको बजेटले तलब बढाउने पक्कापक्की जस्तै छ ।कर्मचारीको जहिल्यै एउटै गुनासो हुन्छ पुग्दो तलब भएन् । सरकारले दिएको तलबले जीविकोपार्जनमै समस्या भयो । हुन पनि दक्षिण एसियाकै सरकारी कर्मचारीहरुको तलब स्केलको तुलना गर्ने हो भने नेपालका कर्मचारीहरुको तलब अत्यन्त कम देखिन्छ । त्यही कारण कर्मचारीको तलब बढाउनु पर्छ तर तलब बढाउन सक्ने फिस्कल स्पेस छ कि छैन भनेर हेर्नु जरुरी छ ।
अहिलेको सरकारी कर्मचारीले पाउँदै आएको तलबले उनीहरुको जीबिकोपार्जनमै समस्या छ । सरकारले आफ्ना कर्मचारीलाई सामान्न जीबन यापन गर्न सक्ने गर्ने भए पनि तलब दिनुपर्दछ । त्यही अनुसार उनीहरुको तलब बढाउनु पर्दछ । एउटा कार्यालय सहयोगीलाई कम्तीमा ४० हजार तलब भएमात्र उसले जीवन यापन गर्न सक्छ ।
अहिले हामी कोभिड १९ को दोश्रो लहरसँग लडिरहेका छौं । राज्यका सबै शक्ति र श्रोत कोभिड रोकथाम र नियन्त्रणमै केन्द्रित छ । हरेक बर्ष अर्बाैमा गाडी लगायतका बिलासीता सामाग्रीहरु आयत भइरहेका हुन्छन्,सरकारी कार्यालयहरुले खरिद गरिरहेका हुन्छन् । यस्तै अनेकन शीर्षकमा भत्ता,विदेश भ्रमणमा हुने खर्च कटौती गर्ने हो भने कर्मचारीको तलब राम्रैसँग बढाउन सकिन्छ ।प्रश्न उठ्छ निजामति सेवाले किन अपेक्षाअनुसार काम र परिणाम दिन सकिरेहको छैन् ? कनि कर्मचारीको मनोबल उच्च छैन ? भ्रष्टचारको खबरहरु किन बढिरहेका छन् ?कारण तलबसँगै जोडिन्छ ।  सरकारी कर्मचारी भ्रष्ट हुनुको एउटा कारण चाहीँ तलब कम भएर पनि हो । राजधानीको बसाई,उस्को ४ जनाको परिवार धान्न पुग्ने तलब हुनुपर्छ । मेरो बिचारमा आजको दिनमा कर्मचारीको आधारभूत तलब कम्तिमा ४० हजार हुनु उपयुक्त हुन्छ । जीवननिर्वाह गर्न पुग्ने र उत्प्रेरणाका लागि कर्मचारीको तलव एक हदसम्म वृद्धि हुनुपर्छ । बाँच्न पनि नपुग्ने तलब हुँदा कर्मचारी हतोत्साहित हुन सक्छन् ।
यस्को मतलब तलब बढ्नेबित्तिकै कर्मचारी उत्प्रेरित हुन्छन् भन्न खोजेको होइन् भन्न सकिँदैन । बास्तवमा कर्मचारीलाई उत्प्रेरित गर्न तलब भन्दा आधुनिक उत्प्रेरणाका सिद्धान्त अनुसार खर्च गर्नु उपयुक्त हुन्छ ।
कर्मचारीले गरेको चुनौतीपुर्ण काम र त्यसको परिणाम, उसको योग्यता र क्षमताको आधारमा सेवा सुविधा र अन्य वृत्ति विकासमा ध्यान दिनुपर्छ ।यस्तै काम गर्ने कर्मचारीको आत्मसम्मानलाई सम्बोधन गर्नेगरी सरुवा,बढुवा गर्दा पनि उनीहरुमा उत्साह आउँछ । त्यसैले तलब बढ्दैमा कर्मचारीको कार्यसम्पादनमा परिवर्तन आउँछ भन्ने मान्यता होइन ।वास्तवमा तलब वृद्धि सम्वन्धमा सरकारको नीति स्पस्ट हुनु आवश्यक हुन्छ ।
(कुराकानीमा आधारित)