हामी अहिले कोरोनाको दोश्रो लहरसँग लडिरहेका छौं । थोरै कर्मचारीहरु सामाजिक दुरीसहित भेला भएर निजामती सेवा दिवस मनाउँछौं । आयोजक समितिबाट के कस्ता निर्णय वा निर्देशन हुन्छ सोही अनुसार सहभागिता जनाउँछौं । हामीले बर्षदिनभरीमा के कस्ता उल्लेखनीय काम ग¥र्यौं र आगामी दिनमा कसरी जाने भनेर लक्ष्य निर्धारण गर्ने, अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रमा निजामती प्रशासन आएका परिर्वतन के हुन् ? ती परिवर्तनहरुलाई हामीले कसरी आत्मसाथ गर्दै हाम्रो प्रशासनमा सक्षम बनाउन सक्छौं समीक्षा गर्ने पर्व पनि हो । कर्मचारीलाई जनताको सेवामा कसरी उत्तरदायी बनाउने ? सेवा प्रवाहलाई कसरी प्रभावकारी वनाउने ? यावत बिषयमा बहस गर्ने दिन अर्थात कर्मचारीहरुको पर्व हो यो । हाम्रा बृत्ति विकास कति साघुँरिए वा कति खुम्चिए ? कति फराकिलो हुदैंछन् ? कर्मचारीको वित्तृ विकासमा राज्य वा सरकारले के गर्दै छ ? राज्यको क्षमताले भ्याएसम्म कर्मचारीलाई प्रेरित गरेर राख्नु पर्छ । जस्का लागि यस्ता दिवसले सहयोग पु¥याँउछ ।

Advertisement 1

असल कर्मचारीको पहिचान गर्छौं र पुरस्कृत गर्दै आएका छौं । लाखौं कर्मचारीको भीडबाट ५० जना कर्मचारीमात्र पुरस्कृत हुन्छन् अर्थात पुरस्कृत हुने कर्मचारी थोरै भए पनि त्यसको प्रभाव निजामती कर्मचारीमा पर्दछ । राज्यको इच्छालाई साकार तुल्याउन साथैं राज्यलाई नागरिकको घरदैलोसम्म पु¥याउने पुल हो निजामती सेवा । निजामती सेवालाई विश्वका विभिन्न देशमा कतै निजामती सेवा, कतै जनप्रशासन, कतै सिभिल सर्भिसको नामले चिनिन्छ । नाम जेसुकै भए पनि यसको मूल काम सार्वजनिक सेवा प्रवाह प्रभावकारी र न्यायपूर्ण ढङ्गले गर्ने हो । र, सेवा प्रवाह जति चुस्त र सक्षम तरिकाले गरियो निजामती सेवा र सेवकको मूल्याङ्कन जनताले त्यही रूपमा गरेका हुन्छन् ।

विश्वभर विभिन्न देशका निजामती सेवाले सार्वजनिक प्रशासनको क्षेत्रमा नयाँ–नयाँ अवधारणाको प्रयोग गर्नुको मूल कारण पनि सेवा प्रवाहमा प्रभावकारिता ल्याउन नै हो । निजामती सेवा दिवस कम्तीमा ८० हजार कर्मठ कर्मचारीको राष्ट्रिय उत्सव हुनुका साथै उनीहरुको मनोबल र मनोत्साहको विषय पनि हो । यो उत्सव निसन्देह उल्लासपूर्ण वातावरणमा मनाइनुपर्छ । तर, कर्मचारीले चाहिँ इमान्दार भएर आजकै उत्प्रेरणा र ऊर्जा वर्षभरि कायम राखेर नतिजामूलक भई आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्नुपर्छ ।

Advertisement 2

यो ऊर्जा त्यतिबेला आउँछ जतिबेला ऊ आफ्ना लागिभन्दा अरूका लागि, परिवारभन्दा समाजका लागि र आफन्तभन्दा राष्ट्रका लागि सोच्ने र काम गर्ने हैसियत राख्छ । कर्मचारीको यस्तो हैसियत निर्माण गरिदिने काम फेरि राज्यले नै गर्नसक्छ । कर्मचारीका आवश्यकताको उचित सम्बोधन गरेर, उसको वृत्ति विकासको ‘ग्यारेन्टी’ गरेर, योग्यता प्रणाली वैज्ञानिक र मिहिन उपयोग गरेर होस् चाहे सुशासनका तत्वहरूको कार्यान्वयन गरेर । जागिरे जीवनको यो २६ बर्षको अन्तरालमा मैलै विभिन्न जिल्लामा काम गरेँ ।

हालसम्म देशका विभिन्न ६५ जिल्लामा पुगे । बृत्ति भनेको क्षमता अनुसार चल्दै जान्छ । निजामती सेवा एउटा समाजसेवा पनि हो । जनताको सेवाको लागि यो क्षेत्र धेरै नै ठूलो र फराकिलो क्षेत्र हो । त्यस्तै आफ्नो ज्ञानलाई उपयोग गर्ने क्षेत्र पनि हो यो । कुनै पनि कुराको नकरात्मक पक्ष भन्ने हुँदैनन् त्यसलाई हामीले जन्माउने हो । हामी आफ्ना क्रृयाकलापबाट सृजना हुन्छ ।

त्यसवाट हामी सजक हुनु पर्छ । सरुवा बढुवामा समस्या हामी विधिबाट सञ्चालित हुने प्रयासमा छौं । हामी हिजोको दिनमा भन्दा आज धेरै नीतिहरु ल्याएका छौं । पद्धतीहरुको विकास गरेका छौं कार्यसम्पादनको आधारमा हामी गइरहेका छौ. । हामी अहिले ३ तहको सरकारमा बाँडिएर काम गर्दा सबैलाई भने अनुसार नभएको हुन सक्छ । एउटा सरकारका कर्मचारी ३ ठाउँमा बाँडिदा यस्तो भएको हुन सक्छ । कतै पदस्थापना, कतै सरुवा नभएको हुनसक्ला तर सरुवा बढुवामा चाकडीकै आधारमा नै भन्न मिल्दैन् ।