कर्मचारीले बढी राजनीति गरे, काम गरेनन, कर्मचारीतन्त्र बेकामे भयो, यसको जड दलै पिच्छे खुलेका ट्रेड युनियन हुन भन्ने व्यापक आलोचना भैरहेको अवस्थामा करिव एक वर्ष अगाडि सरकारी कर्मचारी क्षेत्रमा अर्को ट्रेड युनियन दर्ता भयो । जुन एकिकृत सरकारी कर्मचारी संगठन, नेपालको नामवाट ट्रेड युनियन गतिविधि दु्रततर गतिमा अगाडि बढाइरहेको छ । यसको स्थापना र संस्थागत बनाउन महत्वपूर्ण भुमिका निभाउने प्रमुख पात्र हुन दिनेश लम्साल । हाल सघन शहरी तथा भवन निर्माण आयोजनाका लेखा अधिकृत समेत रहेका उनै लम्सालसँग नयाँ ट्रेड युनियन स्थापनका कारण र यसको आगामी लक्ष्य, कार्ययोजना जस्ता विविध विषयमा जिज्ञासा राखेका छौ ।

Advertisement 1

आजभोली के मा व्यस्त हुनुहुन्छ ?
हाम्रो गौरवशाली संगठनको राष्ट्रिय आयोजक समितिको तेस्रो पूर्ण वैठक यही पुस १५ देखि १६ मा सम्पन्न भएको छ । सो वैठकमा भएका निर्णयहरू तयार गरी पौष १८ गते पत्रकार सम्मेलन भएको यहाँलाई जानकारी नै छ । सोही सन्दर्भमा थप कार्ययोजना तयार गरी अगाडि बढ्ने र संगठन विस्तारका कार्यमा जुटिरहेका छौं ।

तपाईको संगठन कुन पार्टीको भातृ संगठन हो ?

Advertisement 2

हाम्रो संगठन एकीकृत सरकारी कर्मचारी संगठन, नेपाल सबैभन्दा पुरानो संगठन नेपाल निजामती कर्मचारी संगठनवाट पछिल्लो समय विद्रोह गरेर बनेको संगठन हो । यो संगठन कुनै पार्टीसम्वद्ध वा मातहतमा रहने संगठन होइन । साविक संगठनले अमुक राजनीतिक दलको ट्याग लगाउन खोजेपछि असहमत हुदै बनेको छुट्टै गैर राजनीतिक ट्रेड युनियन हो ।

त्यसो भए छुट्टै युनियनको आवश्यकता किन पर्यो ?

देश नयाँ संविधानसँगै तीन तहको सरकार रहने संघीय स्वरूपमा परिवर्तन भएसँगै संघ, प्रदेश र स्थानीय तहमा कार्यरत विभिन्न सेवा, समुहमा रहेका कर्मचारीहरूको लागि साझा कर्मचारी संगठन रहेनन । कसैले निजामती कर्मचारीहरूको मात्र संगठन बनाए कसैले स्थानीय तह सम्वद्ध संगठन मात्र बनाए तर सवैलाई समेट्ने गरी एउटै साझा संगठन बनाउन सकेनन् । यही बीचमा हामी क्रियाशिल रहेको साविक संगठनले समेत यस तर्फ ध्यान पुर्याउन सकेन र चाहेन बरू अमूक राजनीतिक दलको पक्षपोषणमा लाग्न थालेपछि आम कर्मचारीको चाहना र सदस्यहरूको इच्छा अनुसार एकीकृत कर्मचारी संगठनका रूपमा हाम्रो संगठन एकीकृत सरकारी कर्मचारी संगठन, नेपालको स्थापना गर्नुपर्यो ।
ट्रेड युनियनका कारण कर्मचारीले काम गरेनन् राजनीति हावी भो भन्ने आरोप छ । के भन्नुहुन्छ ?

यो सर्वथा गलत छ । केही पुराना ट्रेड युनियनका नेताहरूका कार्यशैलीका कारणले उच्च तहका कर्मचारी र नेताहरूले सोलोडोलोमा गरेको आलोचना र होहल्लाका कारण जनतामा यो भ्रम परेको हुनसक्छ तर यो पुरापुरा गलत छ । स्थायी र करार कर्मचारी गरी करिव एक लाख ५० हजार कर्मचारी सरकारी सेवाका विभिन्न तह र कार्यालयमा कार्यरत छन् यदि सवै कर्मचारीले राजनीति गरेको भए यस्तो दैनिक रूपमा भइरहेका सेवा प्रवाह कसरी सम्भव हुन्थ्यो ? केही पुराना संगठनका केही नेताहरूमा अलि अलि समस्या होला तर हाम्रो संगठनका कुनै पनि सदस्यका कारण सेवा प्रवाहमा समस्या आउने र राजनीति हावी भएको छैन ।

अहिले सेवा प्रवाह राम्रो बन्न नसकेको व्यापक जनगुनासो छ नि कारण के हो त ?
पक्कै पनि हालको सेवा प्रवाह अपेक्षित बनेको छैन जतासुकै लाइन नै लाइन अनि बिचौलियाले घेरिएको नागरिकको न्यून पँहुच रहेको अवस्था देखिन्छ । यसका लागि सम्वन्धित निकायको व्यवस्थापन पक्ष सुधारोन्मुख नभएको र कतिपय अवस्थामा स्रोत व्यवस्थापनमा रहेको समस्याका कारण पनि यस्तो अवस्था विद्यमान छ यसमा उच्च पदस्थ कर्मचारी र राजनैतिक व्यक्तिहरूको उदासिनता पनि उत्तिकै समस्या हो ।

यसको समाधान के होला ?
अव नेपाललाई लाइनमुक्त नेपाल बनाउनु पर्छ । लाइनवाट होइन अनलाइनवाट नेपाल चलाउने प्रणाली स्थापित गर्नुपर्दछ । यसका लागि कार्य चापका आधारमा दरवन्दी पुनरावलोकन गरि बढी चाप पर्ने कार्यालयलमा बढी कर्मचारी व्यवस्थापन गरिनुपर्छ । यो सवै व्यवस्था मिलाइसकेपछि क्षतिपूर्ति सहितको नागरिक वडापत्र लागू गरी इमान्दारीपूर्वक कार्यान्वयन गरिनुपर्दछ । सेवा सन्तुष्टिका आधारमा मात्र सुविधा र अधिकारको माग गर्नुपर्दछ भन्ने हाम्रो संगठनको समेत निर्णय र योजना रहेको छ ।
 ट्रेड युनियनहरूले (सवै) आफ्नै सदस्यहरूलाई अप्ठ्यारो पार्ने निर्णय गर्लान ?
अवस्य पनि । हामीले त यो एजेण्डा पारित गरेकै छौ अरूले पनि यसै अवधारणामा आफुलाई लैजानेछन् । ट्रेड युनियन पनि जनसेवा मार्फत नै आफ्नो साख बृद्धि गर्ने पक्षमा रहनु पर्दछ । यदि सेवा प्रवाहमा सुधार भयो भने त्यसले पक्कै पनि कर्मचारीतन्त्रको समेत गरिमा र महत्व बढनेछ यस्तो विषयमा कसले विरोध गर्ला र ?

तपाईको संगठन आगामी योजना के छ ?
मैले अगाडी नै भनिसके भर्खरै मात्र हामीले राष्ट्रिय अधिवेशन आयोजक समितिको तेस्रो पुर्ण वैठक सम्पन्न गर्यौं जसले आगामी फाल्गुन २६ र २७ मा राष्ट्रिय अधिवेशन तोकेका छौ । यसका लागि संगठन विस्तारका कार्यक्रमसँगै प्रदेश भेला, जिल्लारविभागिय भेला सम्पन्न गर्ने तयारी गर्दै छौ । यसमा म आर्थकि व्यवस्थापन प्रमुखको हैसियतले आर्थिक जोहो गर्ने कार्य योजना पारित गरी सो कार्ययोजना कार्यान्वयन गर्ने तयारी गर्दैछु ।

राष्ट्रिय अधिवेशन पछिको वाटो के हुनेछ ?

राष्टिय अधिवेशनवाट नयाँ नेतृत्व स्थापीत गर्ने योजना त छदैछ यसकासँगै आम कर्मचारी बृत्तमा रहेका यावत समस्याहरू जुन स्थापन देखि नै उठाउदै आइरहेका छौ तिनै विषयहरूलाई अगाडी बढाउन वा भनौं सम्बोधन गर्न संघिय निजामती सेवा विद्येयक तत्काल ल्याउन जोडदार माग रहनेछ । साथै उक्त सेवा ऐन मार्फत ट्रेड यूनियन व्यवस्थापन गर्दै आधिकारिक ट्रेड युनियनको तत्काल निर्वाचन माग गरी व्यवस्थित ट्रेड युनियन संस्कार र सामुहिक सौदावाजीलाई नागरिक सेवासँग जोड्दै सुविधा र अधिकारका लागि आवाज बुलन्द पार्ने योजना हाम्रो रणनीतिक वाटो हुनेछ ।

तपाईको संगठनको संयोजक बढुवा भएपछि नेतृत्वको संकट छ भन्छन नि ?

हो, हाम्रो संयोजक मोहन कुमार घिमिरे संगठनको पुरानो इतिहास बोकेको राष्ट्रिय व्यक्तित्व हो । उहाँले ट्रेड यूनियन इतिहासको केन्द्रीय सचिवालयमा करिव २८ वर्ष कर्मचारीको हक हितमा काम गरेको गौरवशाली इतिहास छ । हुलाक सेवा खारेजी, २४ घ (१) को बढुवा, आधिकारिक ट्रेड युनियनको व्यवस्था लगायतका महत्वपूर्ण आन्दोलनको नेतृत्व गरेको गौरवशाली इतिहास उहाँसँग छ त्यसैको उपलव्धि खाएर पछाडी आलोचना गर्ने पनि छन् त्यस्ता वरिष्टहरूले यस्तो कुप्रचार गरेका होलान ।
हाम्रो संयोजक यस पटक बढुवा सिफारिस हुनु भएता पनि हाम्रो नेतृत्वकै आसपास हाम्रो सल्लाहकारको भूमिकामा रहने हुँदा खासै फरक नपर्ने ठानेका छौ । उहाँ वाहेक पनि दोस्रो पुस्ताका धेरै साथीहरू नेतृत्वको प्रतिस्पर्धामा हुनुहुन्छ । हामी कहाँ काम गर्छु भनेर प्रतिवद्धता व्यक्त गर्ने जो सुकैलाई पनि नेतृत्व दिन हामी सवै तयार नै छौ । तसर्थ हाम्रो संगठनमा नेतृत्वको संकट रहँदैन ।

तपाईहरुको संगठनमा आवद्ध हुन चाहने नवआगन्तुक सदस्यलाई के भन्न चाहानुहुन्छ ?
तपाई हामीले देखे सुनेका परम्परागत ट्रेड यूनियन जस्तो आफ्नो र आफ्ना आफन्तका सरूवामा मात्रै प्रशासककलाई राजनैतिक दवाव दिने, दलाली गर्ने भन्दा फरक कित्तावाट ट्रेड युनियन संचालन गर्ने छौ । जहाँ प्रत्येक सदस्यको हित र अधिकारको खवरदारी गर्छौ । सरूवाको लागि दवाव होइन निश्चित मापदण्दमा रहेर सरूवा गर्ने विषयमा खवरदारी गर्छौ । यी यावत विषयहरू स्वतः र अनुमानयोग्य बनाउन प्रयासरत रहनेछौ । त्यो भन्दा पनि अगाडी जनतालाई दिने सेवा प्रवाहमा सुधार गर्दै सुशासन कायम गर्न प्रतिवद्ध छौ । यस विषयमा परम्परागत ट्रेड युनियन, राजनीतिक प्रणाली र कर्मचारीतन्त्र सुधार गर्दै तपाइहरुरूको हित कल्याणका लागी प्रयासरत रहने छौ । आउनुहोस तपाई हाम्रो सहकार्यमा राष्ट्र निर्माण गरौं ।क्षतिपूर्ति सहितको नागरिक सेवाको ग्यारेन्टीसँगै सूविधा र अधिकारको माग गर्ने ट्रेड यूनियन अहिलेको आवश्यकता हो ।