‘हिजोको अनुभवलाई टेकेर जनताको सेवामा अझैं उत्कृष्ट सेवा गर्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गर्दछु’
-बसन्त मानन्धर, मन्त्री, बाग्मती प्रदेश तथा काठमाडौैं क्षेत्र ७ (क) का उम्मेदवार
Advertisement 1
श्रीमान्, श्रीमती दुवै कम्युनिष्ट आन्दोलनमा होमिएका तर मोर्चा फरक । बसन्त मानन्धर इन्दिरा पन्त दुवै अखिल पृष्ठभूमिका । केपी शर्मा ओलीको ज्यादती सहन नसकेर बसन्तहरुले एमाले परित्याग गरी माधव नेपाल नेतृत्वको नेकपा (एस) रोजे र काठमाडौँ जिल्ला अध्यक्ष चलाए । अहिले पार्टीले पोलिटब्युरो सदस्यका साथै बाग्मती प्रदेशमा खानेपानी, ऊर्जा तथा सिँचाइमन्त्री छन् । आगामी चार मंसिरमा हुने प्रदेश र प्रतिनिधिसभाको निर्वाचनमा काठमाडौं क्षेत्र नम्बर ७ (क)बाट उठेका छन् । तर, पुरानै घरमा रहेकी इन्दिराहरूमाथि एमाले नेतृत्वको उपेक्षा स्थानीय तहको निर्वाचनमा पनि देखियो । काठमाडौंको मेयरको लागि सिफारिसमा परिन् तर अन्तिममा केशव स्थापितले टिकट पाए र हार व्यहोरे । अनेरास्ववियूका पूर्व महासचिवसमेत चलाएका बसन्त र इन्दिराबीच ०५७ सालमै लगनगाँठो कस्सिएको हो । अहिले एउटै छानामुनी बसेर फरक फरक मोर्चाको राजनीति गरिरहेका छन् ।
Advertisement 2
एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले यहाँलाई टेलिफोन सम्पर्क गरेरै काठमाडौं ७ बाट उठ्न आह्वान गर्नुभएको थियो भन्ने सुनिन्छ । वास्तविकता के हो ?
Advertisement 3
– आमनिर्वाचनमा एकै ठाउँ उभिएर अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने ढंगबाट प्रस्तावचाहिँ आएका थिए । पार्टीहरु कमजोर हुँदा लोकतन्त्र कमजोर हुन्छ र गणतन्त्रको संस्थागत विकास हुन सक्दैन । पार्टी बलियो बन्नका लागि गर्नुपर्ने ठोस पहलकदमी नेतृत्व तहबाट होस । बिगतका कमजोरी र नकारात्मक प्रवृत्ति अन्त्य होस् भन्ने जवाफ मैले दिएको थिएँ । समय क्रममा विस्तारै यी कुरा सम्बोधन हुँदै जाला ।
जीवनसंगिनी इन्दिरा पन्तमाथि अन्याय भएकै हो त ?
– म अहिले सो पार्टीमा छैन । फरक पार्टीमा संलग्न व्यक्ति वा पार्टीबारे टिप्पणी गर्नु जायज नहुन सक्छ ।
तर योगदानको कदर त सो पार्टीले गर्न सकेन नि !
– कुनै व्यक्ति विशेषभन्दा पनि एमाले पार्टीभित्र हजारौंको संख्यामा नेता÷कार्यकर्ता पीडित भएको पाउँछु । निश्चित स्वार्थ समूह/गुटबाट नेतृत्व ग्रस्त भएको देखिन्छ । व्यक्ति विशेषको सवालमात्र होइन एमालेमा अहिले प्रवृत्तिगत रुपमै समूहगत निर्णय हुन छाडेको धेरै समय भइसक्यो । विधि, पद्धतिलाई कुल्चिएर सानो समूहभित्र हुने निर्णयका कारण धेरै एमालेका नेता–कार्यकर्ता पीडित भइरहेको पाउँछु । त्यही कुरालाई टुलुटुलु हेरिरहनुको अर्काे विकल्प उहाँहरुसँग छैन । वा त विधिलाई स्थापित गर्नतिर लाग्नुपर्दछ कि उपयुक्त बाटो समाउन तयार हुनुपर्छ ।
एमालेमा नवप्रवेशीले टिकट पाउने तर पुरानाहरु उपेक्षामा पर्ने प्रवृत्ति पुरानै हो ?
– विचारमा आधारित पार्टी निर्माण गर्ने कुराबाट नेतृत्व च्यूत भएर व्यक्ति विशेषमा केन्द्रित हुँदा एमाले कालान्तरमा चुक्चुकाउनुपर्ने स्थितिमा पुग्ने देखिँदै छ । व्यक्तिको क्षणिक लोकप्रियतालाई आधार मानेर टिकट वितरण गर्ने र लामो समय कम्युनिष्ट आन्दोलनमा योगदान गरेका लोकप्रिय व्यक्तिलाई किनारामा पार्ने प्रवृत्ति अझैं सुध्रिएको छैन । एउटा निश्चित समूहलाई आधार बनाएर पार्टी कब्जा गर्ने रणनीतिअन्तर्गत अघि बढिरहेको कारण क्रमशः क्षयीकरण भोगिरहेको छ । विधि, पद्धतिभन्दा बाहिर रहेर पार्टी चलाउन खोज्ने, एकाध व्यक्तिको नियन्त्रणमा पार्टी चलाउने प्रवृत्तिकै कारण सारा समस्या आइरहेका छन् । पार्टीभित्र गलत भइरहेको छ भन्ने थाहा पाउँदा पाउँदै पनि बोल्न सक्ने स्थितिमा त्यहाँका नेता तथा कार्यकर्ताहरु छैनन् ।
चाहे सुरेन्द्र मानन्धर हुन् वा रामवीर, सुमन हुन् वा तपाईं नै । यी मानन्धरहरुप्रति पार्टी अध्यक्ष ओलीले किन पूर्वाग्रह राख्नुभएको होला ?
– कम्युनिष्ट पार्टीमा जातीय नभई वर्गीय दृष्टिकोणका आधारमा लागेका हौं । यी नाम मात्र होइन हजारौं नेता/कार्यकर्ता पीडित अवस्थामा रहेको प्रत्यक्ष देखिरहेको छु ।
काठमाडौंमा मानन्धरहरुको जनसंख्या कति छ ? तिनले आगामी आम निर्वाचनमा पार्न सक्ने प्रभाव के हो ?
– झण्डै ५० हजार हाराहारी छन् । काठमाडौँका जनताको आवाज उठाउने बिषयमा नेकपा एमाले नेतृत्व पटक पटक चुकेको देखिन्छ । जनताले सधँै साथ दिने तर नेतृत्वमा पुगेपछि जनताको माग सम्बोधन नहुने ।
०७४ को निर्वाचनपछि इतिहासकै ठूलो कम्युनिष्ट पार्टी एमाले २ बर्ष नबित्दै टुक्रा टुक्रा बन्यो । अहिले एमालेबाट सग्लो छैन । अबको निर्वाचनमा एमालेले काठमाडौंबाट कति सिट जित्ला, केही आकलन ?
– आम जनता गठबन्धनकै पक्षमा रहेका कारण एमाले उम्मेदवारहरुले जित्ने विषय अलि टाढाकै हो ।
मुलुक प्रदेश र प्रतिनिधि सभा चुनावको संघारमा छ । एकीकृत समाजवादी ५ दलीय गठबन्धन बनाएर मैदानमा छ । यो निर्वाचन समाजवादीका लागि कत्तिको कठिन देख्नुहुन्छ ?
– स्थानीय तहमा हामीले सीमित ठाउँमा उम्मेदवारी दिएका थियौं । तैपनि झण्डै १० लाख जनताले साथ दिएको पाइयो । मंसिर ४ गते हुन गइरहेको राष्ट्रिय निर्वाचनको माध्यमबाट जनताले एकीकृत समाजवादी पार्टीलाई स्थापित गर्ने कुरामा हामी ढुक्क छौं ।
एकीकृत समाजवादीले काठमाडौं ८ मा जीवनराम श्रेष्ठलाई उठाएको छ । त्यहाँ कस्तो पोजिसन होला ?
– उहाँको जित सतप्रतिशत सुनिश्चित छ । कारण सो क्षेत्रमा एकीकृत समाजवादीको संगठन बलियो छ भने नेपाली काँग्रेस र माओवादीको पनि राम्रो छ । संघीय सरकारको पर्यटन मन्त्रीका रुपमा गर्नुभएका जनपक्षीय कामले पनि थप विजयको आधार तय भएको छ ।
केपी ओली र माधव नेपालबीच रहेको शत्रुतापूर्ण सम्बन्ध टुगिएर फेरि पुर्नमिलन हुनसक्ने स्थिति कत्तिको देख्नुहुन्छ ?
– तत्काल त्यो सम्भावना देखिन्न । नेतृत्वबीचको जुँगा र प्रतिष्ठाको लडाइँ उस्तै छ । यो अन्त्य हुन जरुरी छ भनेर बारम्बार कुरा उठाउँदै आइरहेका छौं । अहिलेकै सन्दर्भमा एमालेको मूल नेतृत्व तयार नभएको कारण त्यो परिस्थिति निर्माण हुन सकेन । परिस्थिति निर्माणका लागि सबै जनाले आ आफ्ना ठाउँबाट त्याग, योगदान गर्नुपर्दछ ।
चुनावी एजेण्डा नमिल्ने काँग्रेस र कम्युनिष्ट एकै ठाउँमा उभिएर जनतामाझ मत माग्न जाने कुरा लज्जाको विषय बन्दैन ?
– झट्ट हेर्दा अस्वभाविक लागे पनि आजको राष्ट्रिय आवश्यकता हो यो ।
आगामी निर्वाचनलगत्तै एकीकृत समाजवादी र माओवादीबीच एकता हुने कुरा सुनिन्छ । यसमा कत्तिको सत्यता छ ?
– हामी समाजवादी केन्द्रमार्फत आन्दोलन सुदृढ गर्न लागेको अबस्था हो । निर्वाचनलगत्तै माओवादी केन्द्र र नेकपा एकीकृत समाजवादीबीच एकीकरण हुने कुरा बिल्कुलै निराधार हो । कार्यगत हिसाबले, एजेण्डावाइज रुपमा विभिन्न विषयमा सहकार्य गर्न सक्छौं तर पार्टी एकता गर्ने आधार तय भइसकेको छैन । हिजो जसरी हतास रुपमा एउटा व्यक्ति नेतृत्वमा स्थापित हुन, आफ्ना आकांक्षा पूरा गर्नका निम्ति विना छलफल, विना वैचारिक आधार रातारात पार्टी एकता गरिएको थियो सोही कारण आज यो परिस्थिति निर्माण भएको हो भन्ने मलाई लाग्दछ । सशक्त, व्यवस्थित, राजनीतिक र वैचारिक रुपमा छलफल गरेर एक ठाउँमा उभिनसक्ने आधार तय नभएसम्म कम्युनिष्ट पार्टीबीच पार्टी एकताकै तहमा अघि बढ्न सक्ने अवस्था छैन ।
एउटै छानामुनिका श्रीमान्, श्रीमती नै फरक फरक पार्टीमा हुँदा घर चलाउन कत्तिको असहज हुँदो रहेछ ?
– आज हामी पारिवारिक रूपमा एकै ठाउँमा रहेपनि वैचारिक रुपमा फरक–फरक ठाउँमा उभिएका छौँ । अहिले वैचारिक रुपमा टाढा छौं, भोलि एकै ठाउँमा आउन सक्छौं । आज वैचारिक रुपमा नजिक हुनेहरु भोलि टाढा पनि पुग्न सक्छन् । राजनीतिक, वैचारिक कारणले पारिवारिक विषयमा नकारात्मक दख्खल दिने काम भइसकेको छैन÷हुनु हुँदैन र हुँदैन पनि ।
तपाईं काठमाडौं ७ ‘क’ बाट उम्मेदवार बन्नुभएको छ । तपाईको एजेण्डाहरु के के छन् ?
– संघीयता कार्यान्वयनपछिको पहिलो कार्यकाल सफलतापूर्वक सम्पन्न गरेका छौं । बाग्मती प्रदेश सरकार स्थापना भएर यसले जे–जति काम गरेको छ यसले नेपालमा संघीयता आवश्यक छ र संघीय संरचनामार्फत मुलुकको विकासलाई अघि बढाउन सकिन्छ भन्ने तथ्यलाई स्थापित गरेको छ । बाग्मती प्रदेश सभामार्फत ९९ कानुन आवश्यक पर्नेमा दुई तिहाई कानुन निर्माण सम्पन्न भएको छ, अब एक तिहाई निर्माणको प्रक्रियामा रहेका कारण कानुन निर्माण गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । हिजो स्थानीय सरकारमार्फत अविच्छिन्न रुपमा गर्दै आइरहेको कामलाई अझै व्यवस्थित रुपमा अगाडि बढाउनका निम्ति प्रदेश सरकार स्थापना भएसँगै त्यसले महत्वपूर्ण योगदान गरेको छ ।
संविधानको अनुसूचीमा व्यवस्था भएअनुसार संघीय सरकारको तर्फबाट प्रादेशिक सरकारलाई अधिकार दिने सवालमा गरिएको कञ्जुस्याईलाई सुधार गर्दै प्रदेश सरकारले जुन क्षेत्रमा काम गर्ने भनेर संविधानमा प्रष्ट व्यवस्था गरिएको छ तिनलाई अगाडि बढाउने छौँ । मूलतः काठमाडौं क्षेत्र नम्बर ७ (१) भित्र सम्पदा, संस्कृतिको संरक्षण र विकास गर्ने बिषय महत्वपूर्ण रहेको छ । खानेपानी अत्यन्त जटिल समस्या हो । संरचनाहरु तयार भइसकेका छन् । मेलम्ची खानेपानी चाँडै सुचारु हुने अवस्था छ । सडक, टेलिफोन, विद्युत्, खानेपानीलगायत संरचनालाई एकीकृत ढंगले अगाडि बढाउन सकेको खण्डमा बजेट खेर जानबाट रोकिन्छ । रोजगारीसँग जोडिएका विषय, सामुदायिक विद्यालयको स्तरोन्नति र स्वास्थ्य सेवाका लागि स्थापित चिकित्सालयको क्षमता अभिवृद्धिका लागि पहल गर्नुपर्ने आवश्यक छ । त्यसतर्फ अघि बढ्नेछौं ।
